Op het programma van Mindf*ck waarin die leuke arts Victor Mids ons allen verrast met illusies is kritiek gekomen. De verklaringen die hij geeft aan zijn bevindingen (zoals “gedachten lezen”) zouden niet wetenschappelijk onderbouwd zijn. (Bron AD 20-01-2015).
Nou, ik kan jullie meegeven dat ik in mijn studie Toegepaste Psychologie wel degelijk onderbouwde literatuur hierover tegenkom. Dat wil ik jullie natuurlijk niet onthouden. In de uitzending van 2 februari 2015 ging Victor namelijk “gedachten lezen”. Tijdens het speed daten met een aantal meisjes ging hij zonder dat hij ze vooraf had gezien iets vertellen over hun persoonlijkheid. Ik was benieuwd!
Het resultaat was verbluffend. Hij had allerlei trefwoorden die precies het meisje in kwestie omschreven. Er was zelfs een reactie van een van de meisjes dat hij dingen over haar persoonlijkheid omschreef die ze zelf liever niet wilde weten. Ze herkende zichzelf hier ongewild wel in.
foto @Patrick Simons
Dit verschijnsel van jezelf herkennen in algemene omschrijvingen van karaktereigenschappen is weldegelijk wetenschappelijk onderzocht.
Met dank aan het experiment van “Forer”….(bron Wikipedia februari 2015) Het begrip dankt zijn naam aan de Amerikaanse psycholoog Bertram Forer, die in 1948 een persoonlijkheidstest uitvoerde bij zijn studenten en hen daarna een persoonlijkheidsanalyse verstrekte die zogenaamd op die persoonlijkheids- test gebaseerd was. Hij verzocht de studenten vervolgens het waarheidsgehalte van deze persoonlijkheidsanalyse een cijfer te geven
tussen 0 (=klopt helemaal niet) en 5 (=klopt zeer goed). Het resultaat was dat de persoonlijkheidsanalyse gemiddeld 4,26 punten kreeg.
. Forer had die samengesteld uit horoscopen uit een krantenkiosk. Sindsdien is het experiment – met dezelfde tekst – vele keren herhaald. De gemiddelde uitslag was een 4,2.
Al nieuwsgierig naar zijn tekst? Hier komt het:
“Je wilt graag dat anderen je aardig vinden en bewonderen, maar bent ook geneigd tot zelfkritiek. Hoewel je karakter enkele zwakheden vertoont, kan je die doorgaans goed compenseren. Je hebt een aanzienlijk ongebruikt talent waar je geen profijt van trekt. Je straalt discipline en zelfbeheersing uit, maar van binnen ben je nogal eens een onzekere tobber. Soms twijfel je er ernstig aan of je wel de juiste beslissing hebt genomen of juist hebt gehandeld. Je houdt van enige afwisseling en het zint je niet als regels en beperkingen je bewegingsvrijheid indammen. Je gaat er ook prat op een onafhankelijk denker te zijn en neemt niet zomaar iets van anderen aan. Maar uit ervaring weet je dat het niet verstandig is jezelf al te zeer bloot te geven. Je kunt extravert, vriendelijk en gezellig in de omgang zijn, maar ook introvert, behoedzaam en gereserveerd. Sommige verlangens van je zijn tamelijk onrealistisch.”
En wees eerlijk, dat ben jij toch?
Dit verklaart de populariteit van de horoscopen, astrologie … oftewel pseudopsychologie. Met deze wetenschap kun je je lot toch niet laten bepalen door de dagelijkse horoscoop. Misschien zijn we minder uniek dan we denken……of willen we gewoon graag “gezien” worden.
Ben je ook zo nieuwsgierig naar leuke weetjes over mensen? Blijf mij dan volgen middels de nieuwsbrieven en schrijf je gratis in……
N.B; Het Forer-effect wordt ook wel Barnum-effect genoemd, naar de Amerikaanse showman Phineas Taylor Barnum. Een uitspraak waarvan praktisch iedereen vindt dat die op hem –of haarzelf van toepassing is, wordt om die reden ook wel Barnum-uitspaak genoemd. (Bron: Inleiding in de Psychologie 6e editie).
